KỸ NĂNG VẬN ĐỘNG TINH LÀ GÌ TRONG SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TRẺ
Bạn đã từng nghe qua cụm từ Vận động tinh là gì chưa? Từ lúc sinh ra cho đến khi trưởng thành, cơ thể chúng ta là một bộ máy diệu kỳ nhất. Kỹ năng vận động tinh là khả năng chuyển động các nhóm cơ nhỏ ở bàn tay, ngón tay và cổ tay. Đối với trẻ nhỏ, kỹ năng vận động tinh được phát triển qua các hoạt động từ đơn giản như cầm nắm đồ chơi, xoay, vặn, siết, lắp ghép khối vv…đến phức tạp như hoạt động nặn tượng, vẽ tranh, sáng tạo. Đây là cơ sở để trẻ phát triển khả năng linh hoạt của đôi tay và giúp việc luyện viết chữ sẽ đẹp hơn. Để đảm bảo cho bé phát triển một cách toàn diện thì hãy cùng Nhân Trí Dũng tìm hiểu ngay tầm quan trọng của kỹ năng vận động tinh ngay dưới đây nhé!
Vận động thô là khả năng chuyển động của các nhóm cơ lớn như cánh tay và chân
1. Sự tương quan giữa kỹ năng vận động tinh và vận động thô
Vậy kỹ năng vận động thô là gì và có tác động đến sự phát triển kỹ năng vận động tinh cho trẻ như thế nào?
Vận động thô – Gross motor skills là khả năng chuyển động của các nhóm cơ lớn như cánh tay và chân. Sự cân bằng giữa 2 bán cầu não, khả năng phối hợp, điều khiển sức mạnh các bộ phận của cơ thể là yếu tố quan trọng đối với sự phát triển kỹ năng vận động thô ở trẻ nhỏ. Qua đó, các bé thực hiện được nhuần nhuyễn những động tác ngồi dậy, lật người, bò và đi lại. Việc bò trườn này, ở trẻ nhỏ cần có sức mạnh của đôi tay, giúp kéo dài các cơ ngón tay, cơ lòng bàn tay vốn thuộc nhóm kỹ năng vận động tinh. Điều đó có thể thấy rõ rằng, khi trẻ luyện tập vững những kỹ năng vận động thô thì sẽ giúp cơ thể xây dựng một mạng lưới thần kinh trên não bộ, từ đó giúp các kỹ năng vận động tinh của trẻ phát triển tự nhiên và hiệu quả. Cả hai kỹ năng này đều liên quan đến chuyển động và tương trợ cho nhau, cho phép trẻ trở nên độc lập hơn. Vì vậy dù ở nhóm kỹ năng nào, trẻ nhỏ cần được bố mẹ theo dõi để phát triển đồng đều.
Đặc biệt là kỹ năng vận động tinh rất quan trọng, do khả năng điều khiển vững chắc các cơ nhỏ hơn ở tay cho phép trẻ con thực hiện không những các hoạt động ở trường họa mà còn những nhiệm vụ tự chăm sóc cá nhân mà không cần sự trợ giúp của người lớn như là: đánh răng, tự đút ăn, viết, mặc quần áo …
2. Các kỹ năng vận động tinh quan trọng
Xây dựng và mài giũa kỹ năng vận động tinh cho trẻ ở giai đoạn mầm non là thời điểm thích hợp nhất. Bởi qua giai đoạn này, việc rèn luyện cho các bé sẽ trở nên khó khăn hơn. Đây cũng là lý do các bậc cha mẹ nên nắm thuộc lòng các cột mốc phát triển thể chất của con mình.
Các bậc cha mẹ nên cùng xây dựng và mài giũa kỹ năng vận động tinh cho trẻ ở giai đoạn mầm non là thời điểm thích hợp nhất
Các cột mốc trẻ phát triển kỹ năng vận động tinh gồm:
Xây dựng mở và khum bàn tay: Đây là hoạt động tiền lệ để bé thành thạo các động tác nắm lòng bàn tay vào trong. Từ đó sẽ giúp bé có phối hợp chuyển động giữa các ngón tay thật tốt để thực hiện được các kỹ năng quan trọng khác như viết chữ, thay quần áo và cầm nắm đồ vật.
Kỹ năng giữ ổn định cổ tay: Thường những năm đầu tiên trẻ đến trường, trẻ được tập kiểm soát cách cử động ngón tay với sức mạnh.
Phát triển sức mạnh và sự khéo léo của bàn tay: Bàn tay trẻ lúc này được hướng dẫn chia thành 2 nhóm, nhóm kỹ năng (ngón cái và hai ngón đầu tiên) và nhóm ổn định (ngón áp út và ngón út). Thông qua đó, trẻ biết cách sử dụng linh hoạt các động tác nhỏ bằng bàn tay, phối hợp với đầu ngón tay (ngón cái, trỏ, giữa) của 2 nhóm này để thực hiện các nhiệm vụ cầm, nắm gỡ…
Kỹ năng song song: là kỹ năng cho phép trẻ phối hợp sử dụng cả 2 tay cùng một lúc.
Kỹ năng sử dụng kéo: Trẻ sẽ được học cách dùng kéo từ năm thứ tư, giúp phát triển sự phối hợp nhịp nhàng giữa đôi bàn tay và mắt.
3. Độ tuổi để phát triển kỹ năng vận động tinh quan trọng
Xây dựng và mài giũa kỹ năng vận động tinh cho trẻ ở giai đoạn mầm non là thời điểm thích hợp nhất. Bởi qua giai đoạn này, việc rèn luyện cho các bé sẽ trở nên khó khăn hơn. Đây cũng là lý do các bậc cha mẹ nên nắm thuộc lòng các cột mốc phát triển thể chất của con mình.
Trẻ phát triển các kỹ năng vận động tinh qua các hoạt động kích thích sáng tạo
Các cột mốc trẻ phát triển kỹ năng vận động tinh gồm:
0 đến 3 tháng tuổi
Ở độ tuổi này, trẻ phát triển kỹ năng vận động tinh qua những hành động đơn giản như đặt tay lên miệng thư giãn cơ tay.
3 đến 6 tháng tuổi
Trẻ dần hình thành khả năng nắm 2 tay lại với nhau. Và độ phức tạp bắt đầu tăng dần lên, được thể hiện qua các hoạt động như chuyển đồ chơi từ tay này, sang tay khác hoặc dùng cả 2 tay để giữ và lắc đồ.
6 đến 9 tháng tuổi
Giai đoạn này, trẻ bắt đầu học cách nắm bằng phương pháp cào, hay dùng tay bóp một món đồ và chụm các ngón tay với nhau. Kỹ năng vận động tinh còn được trẻ rèn luyện qua việc lấy đồ chơi bằng cả 2 bàn tay, vỗ tay hay dùng ngón trỏ để chạm vào đồ vật.
9 đến 12 tháng tuổi
Trẻ tăng trưởng kỹ năng vận động tinh qua việc tự cầm thức ăn đưa vào miệng, lấy các vật nhỏ bằng ngón tay cái và ngón trỏ, dùng tay để cầm đồ chơi hoặc đập mạnh mọi thứ vào nhau.
1 đến 2 tuổi
Trẻ hầu như tập trung học theo gương của cha mẹ. Trẻ có thể tự xếp khối vật chồng lên nhau. Hay dùng ngón trỏ cùng ngón cái cầm và giữ bút chì và vẽ nét đơn giản trên giấy. Trẻ có thể lật từng trang sách và tự ăn bằng muỗng.
2 đến 3 tuổi
Trẻ bắt đầu vặn được tay nắm cửa, tự chăm sóc cá nhân bằng cách rửa tay, tự kéo khóa quần áo lên xuống hay sử dụng đúng phương pháp dùng muỗng và nĩa, trẻ có thể cố gắng tháo nắp ra khỏi hộp và đặt hộp lên xuống.
3 đến 4 tuổi
Trong những năm tuổi này, trẻ có thể tự thay và cài nút quần áo. Trẻ có thể sử dụng kéo và cắt các hình đơn giản như một đường kẻ.
4. Thúc đẩy kỹ năng vận động tinh cho trẻ
Kỹ năng vận động tinh của trẻ phát triển tự nhiên nhất khi bé nắm được khả năng kiểm soát và điều phối cơ thể. Ba mẹ có thể khuyến khích con trẻ phát triển các kỹ năng vận động tinh trong cuộc sống hàng ngày bằng những hoạt động đơn giản như: cho con giúp đỡ chuẩn bị bữa ăn như khuấy trộn hoặc xúc đổ nguyên liệu; bày biện bàn ăn; chơi ghép hình; cắt dán thủ công; rót nước đổ vào cốc, các hoạt động kích thích sáng tạo như: chơi đất sét, vẽ sáng tạo, mở và đóng hộp...
Điều cốt lõi trong việc giúp trẻ phát triển kỹ năng vận động tinh là gì?
Đó là phải để trẻ được chủ động đưa ra ý tưởng của mình. Từ đấy, trẻ học được thói quen sử dụng đồ chơi thân thuộc hoặc đồ chơi mới một cách đầy sáng tạo và độc lập, sau đó trẻ sẽ tự giác dọn dẹp đồ chơi sau khi chơi xong.
Trong thời buổi hiện đại, ba mẹ nào cũng đều chỉ có thời gian ít ỏi. Họ bận rộn chăm sóc em bé và không còn nhiều thời gian cho chính mình.
Nếu phụ huynh không biết bắt đầu từ đâu, có thể tìm đến ROBOHUB Vietnam hoặc tổ chức chuyên cung cấp các khóa học STEM Robotics cho trẻ em. ROBOHUB Việt Nam hiện đang là một trong những đơn vị tiên phong trong việc cung cấp dịch vụ đào tạo Robotics, cùng với sự hỗ trợ của Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, ROBOHUB Việt Nam đã và đang phát triển các giáo trình giảng dạy phù hợp, sử dụng các thiết bị cung cấp bởi các nhà sản xuất hàng đầu, để học sinh có thể tiếp cận và đón đầu áp dụng những công nghệ mới nhất.